Her ne kadar adında taş geçse de taş yapılarını çözmez.
Genel olarak ısı değiştirici sistemlerde (buhar kazanı, eşanjör, boyler, evaparatör vb.) sudan kaynaklanan kireç ve korozyon kalıntılarının temizliğinde kullanılan asidik bir karışımdır.
Bununla beraber metal ve seramik yüzeylerin temizlenmesinde de kullanılır.
Taş asidinin kimyasal bileşimi çeşitlilik gösterir. Kireç ve kirliliğin türüne göre doğru taş asidi türü seçilmelidir.
Taş asidini oluşturan asidik ürünler genel olarak; Hidroklorik asit, Hidroflorik asit ve Sülfamik asittir.
Hidroklorik Asit (HCl)
Hidrojen klorür, güçlü bir asittir. Moleküler yapısı oldukça basit olan hidrojen klorür, bir klor atomu ile bir hidrojen atomundan meydana gelir ve formülü HCl ‘dir. Hidrojen klorür, oda sıcaklığında bir litre suda, yaklaşık 450 litre gibi çok yüksek oranda çözünür.
Hidroklorik asit, sağladığı kolaylıkların yanında, zehirli bir maddedir ve insan dokuları başta olmak üzere çoğu yüzeye büyük tahribat verir. Bu nedenle bu asit ile çalışılırken güvenlik önlemleri en üst düzeyde tutulmalıdır. Asit, toksik olmasının yanında, gözler ve deri için tahriş edicidir, deride yanıklara neden olmaktadır ve solunum sistemi için tahriş edici özellik taşımaktadır.
Hidroklorik asit tipik bir asit özelliği olarak çinko, demir, magnezyum ya da alüminyum gibi birçok metale etki ederek, hidrojen açığa çıkarır. Bakır, bu asitle ancak havanın oksijeni eşliğinde tepkimeye girer; ama hidrojen açığa çıkmaz. Altın ve platin hidroklorik asitle tepkimeye girmezlerse de, aşağı yukarı bütün metallere etki eden kral suyu ( Hidroklorik asit ve Nitrik asitin 3:1 oranında göre karıştırılmasıyla oluşur.) karışımında çözünürler.
Karbonatlar, hidroklorik asitle şiddetli bir tepkime gerçekleştirirler ve karbondioksit açığa çıkar.
Hidroklorik asidin ev ortamında tuvalet ve banyoların temizliği için yaygın bir kullanım alanı vardır. Fayansların parlatılmasında oldukça etkilidir. Bunun yanı sıra, PVC, demir- çelik, organik madde üretimleri, reçine rejenerasyonu, ilaç, boya, kâğıt, tekstil, metal klorürü üretimi, gıda sektörü içerisinde katkı maddesi üretimi, inorganik madde üretimleri, pH kontrolünün sağlanması, iyon alışverişinin yenilenmesi, dericilik gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Kayaların içerisine hidroklorik asit enjekte edilerek petrol araştırmaları da yapılmaktadır.
Hidroflorik Asit (HF)
Hidrojen florür bileşiğinin sudaki çözeltisine verilen isimdir. Özellikle cam işleme sanayiinde kullanılır. Camı aşındırıcı etkisi olduğundan dolayı, cam şişelerde saklanamazlar. Berrak sıvı halinde olup, HF olarak tanımlanır.
Kullanımında oldukça dikkat edilmelidir. Solunması ciddi zehirlenmelere yol açarken, cilt ile teması, derin yanıklara sebebiyet verebilir. Hidrojen atomlarına kıyasla Karbon atomları ile daha kolay bağ yapabilir, hayvansal dokuları çözücü etkisi vardır. Susuz hidrojen florür ve hidroflorik asit ile yalnız çeker ocak içinde çalışılmalı, eldiven, ayrıca koruyucu gözlük veya yüz maskesi takılmalıdır.
Ev temizliğine sıklıkla kullanılan hidroflorik asidin çamaşır suyu ile kullanılması zehirlenmelere neden olabilir. Günümüzde PVC ‘den demir-çeliğe, organik madde üretiminden gıda sektörüne kadar hemen hemen tüm alanlarda hidroklorik asit kullanılmaktadır.
Sülfamik Asit (H3NO3S)
Renksiz, kuru, uçucu olmayan, higroskopik olmayan, kararlı bir katıdır. İnorganik bir sülfid asittir. Sülfamik suda çözünür ve asidik olarak yaygın güçlü mineral asitlerle karıştırılabilir olan güçlü asidik sulu bir çözelti oluşturur, ancak kuru formda güvenli bir şekilde işlenebilir ve saklanabilir.
Sülfamik asit, endüstriyel temizlik ve bakım uygulamalarında Kireç çözücü, temizleyici, pas ve kireç çözücü olarak kullanılır. Ayrıca tekstil endüstrisinde, tabaklamada, elektro kaplamada, kâğıt yapımında ve metal filtrasyonunda kullanılmaktadır.
Sülfamik asit, hidroklorik aside kıyasla evde kullanılması tercih edilir. Ağırtıcı gibi hipoklorit bazlı ürünlerle yanlışlıkla karıştırıldığında, en yaygın asitlerin oluşturacağı klor gazı oluşturmaz.
Sülfamik asit kullanım faydaları; kullanım kolaylığı, çözünürlüğü ve düşük aşındırıcı olmasıdır.
Cemkimsan Kimya olarak geliştirdiğimiz ve fabrikamızda ürettiğimiz taş asidi ürünlerimiz;
CAS 16 – Hassas Metaller İçin Kireç Temizleyici
CAS 16 tüm ısıtma ve soğutma sistemlerinde oluşan kireç tabakası ve mineral tortuların temizliğinde kullanılan organik asidik toz üründür. Metal koruyucu inhibitör içerir. Çinko, alüminyum, paslanmaz çelik, galvaniz gibi hassas metallere zararı minimuma indirilmiştir.
CAS 117 tüm ısıtma ve soğutma sistemlerinde oluşan kireç tabakası ve mineral tortuların temizliğinde kullanılan asit bazlı üründür. Yoğun ve inatçı kireç tabakalarının temizliğinde kullanılır. Metal koruyucu inhibitörler içerir.
CAS 167 – Bakıra Özel Taş Asidi
CAS 167 tüm ısıtma ve soğutma sistemlerinde oluşan kireç tabakası ve mineral tortuların temizliğinde kullanılan asit bazlı üründür. Metal koruyucu inhibitör içerir. Çinko, alüminyum, paslanmaz çelik, galvaniz gibi hassas metallere zararı minimuma indirilmiştir.
CAS 179 – Silis Kaynaklı Kireç ve Tortu Temizleyici
CAS 179 tüm ısıtma ve soğutma sistemlerinde silis kaynaklı kireç tabakası ve mineral tortuların temizliğinde kullanılan asit bazlı üründür. Yoğun ve inatçı silis tabakalarının temizliğinde kullanılır. Metal koruyucu inhibitörler içerir.
CALK 111 – Nötralizasyon Kimyasalı
CALK 111 asidik temizlik yapılan ısıtma ve soğutma sistemlerde nötralizasyon amacıyla kullanılan üründür. Sistemlerdeki suyun pH değerini yükselterek düşük pH ’tan dolayı oluşmuş korozif ortamı kararlı hale getirir.
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası; Su Elkitabı
Cemkimsan Kimya Ders Notları
https://tr.wikipedia.org/wiki/Hidroklorik_asit