Sürüklenme Nedir ve Neden Olur?
Sürüklenme buhar üretimini gerçekleştiren kazanlarda kazan suyunun buharla birlikte taşınmasıdır. Genellikle mekanik ve kimyasal nedenler ile meydana gelir.
Mekanik nedenler;
· Kazan konsantrasyonunun uygunsuzluğu
· Uygun olmayan kazan suyu seviyesi
· Ani yük değişiklikleri ve pik buhar çekişleri
· Kazanın aşırı çalıştırılması.
Bunların dışında kimyasal neden ise kazanlarda katı madde konsantrasyonunun yükselmesi sonucunda, köpük oluşumu ile sürüklenmeye neden olmasıdır.
Buhar Kazanında Köpük Nasıl Oluşur?
Buhar, buhar kazanının yüzey kısmında su fazından buhar fazına geçmektedir. Su fazından buhar fazına geçen su molekülleri; yüksek iletkenlik (yüksek safsızlık) olması durumunda yüzey katmanında bulunan ve buhar kabarcıklarını çevreleyen askıdaki katılar, daha sonra sert bir yapı oluşturarak su moleküllerinin su fazından buhar fazına geçmesini zorlaştırır. Ve sert bir yapı oluşturmak suretiyle kabarcık oluşumuna neden olur. Bu kabarcıklar parçalanmaya karşı direnç gösterir ve köpük oluşumuna neden olurlar. Askıdaki katılar ne derece küçük olurlarsa, kabarcık üzerinde toplanma potansiyelleri o kadar yüksek olur.
Ayrıca; buhar kazanlarında yağ, organik maddeler, silis, tuzlar, toplam çözünmüş maddeler ve kazan suyunun toplam alkalinitesi, kazan içindeki yüksek basınç ve sıcaklıkla etkileştiğinde köpürmeye neden olur.
Meydana gelen köpük ile kazan suyu, buhar hattına taşır ve sürüklenme meydana gelir.
Sürüklenmenin Zararları Nelerdir?
Yukarıda bahsettiğimiz nedenler ile sürüklenen kazan suyu, içerdiği safsızlıkları buhar ile taşıyarak buhar/kondens hattında ve buhar kullanım noktalarında (eşanjör, serpantin vb.) birikintilere sebep olur, birikintiler ile kireç ve korozyon oluşumu meydana getirir…
Buhar kalitesi düşer ve temas ettiği ürünler zarar görür.
İstenmeyen duruşlar, iş gücü, zaman ve enerji kaybı meydana gelir.
Dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da kazan suyunun köpürmesinin önlenmemesi, köpük nedeniyle kazanın susuz kalarak yanmasına neden olmasıdır.
Sürüklenme Nasıl Engellenir?
Kazanlarda sürüklenmenin ana nedeni olan kazan suyundaki silika, toplam çözünmüş katılar, toplam alkalinite, yağ, organik madde gibi köpürmeye neden olan maddelerin konsantrasyonlarını kontrol etmenin en yaygın yöntemi blöf (https://cemkimsan.com.tr/buhar-kazanlarinda-blof/) uygulamasıdır.
Bu maddelerin limitleri ile ilgili olarak çeşitli kuruluşlarca verilen farklı limit değerleri olmasına karşın, en doğru olanı her işletmenin kendi işletme şartları ve tecrübelerini ortaya koyarak blöf limitlerini belirlemesidir.
Köpük oluşumunun önüne geçilmesi için yine kazan suyu konsantrasyonu uygun seviyede tutulmalıdır ve özellikle yüzey blöfüne dikkat edilmelidir.
Köpük oluşumunun önüne geçilemediği durumlarda köpük kesiciler kullanılabilir.
Uygun buhar ayırma elemanları kondenstoplar ve seperatörler kurulmalı ve düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Kondenstoplar; buhar sistemlerinin en önemli elemanlarından birisidir. Hava, gaz ve kondensi (suyu) otomatik olarak tahliye eden, fakat buharı tutan cihazlardır. Buhar kullanılan cihazlardan sonra ya da buhar hatlarının drenaj noktalarında kullanılır.
Seperatörler; kazan çıkışında ve cihazlardan önce kullanılır, (su ayırıcı) su zerreciklerini ve kondens filmini buhardan ayırarak kuru buharın gitmesini sağlar.
Kazan suyu seviyesi uygun aralıkta tutulmalıdır.
İşletmedeki ani buhar çekişlerinden ve aşırı yüklenmelerden kaçınılmalıdır.
Cemkimsan Kimya Bünyesinde geliştirdiğimiz ve fabrikamızda ürettiğimiz buhar kazanı koruma ürünlerimiz;
· Cefopol 1080 (Çok fonksiyonlu kazan suyu şartlandırma kimyasalı)
· Cefopol 1040 (NSF onaylı gıda üretiminde kullanıma uygun buhar kazanı kireç ve korozyon önleyici)
· Cemolin 1080 (NSF onaylı gıda üretiminde kullanıma uygun buhar hattı korozyon önleyici)
Kaynak;
Cemkimsan Kimya Ders Notları
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Su El Kitabı
https://www.suvecevre.com/yayin/553/buhar-kazani-blof-uygulamasi_16368.html#.YiKHC-hBzIV
https://www.termodinamik.info/buhar-tesisatlarindan-kondens-tahliyesi-ve-kondenstoplar
https://dargeb.com/kazan-sistemleri-sartlandirma-4/
https://www.cemkimsan.com.tr/post/buhar-kazanlarinda-bl%C3%B6f