Buhar Jeneratörü Serpantininde Kireç Nasıl Oluşur?
Isı aktarımının olduğu yüzeylerinde kireç tabakası meydana gelmektedir.
Buhar kazanı ve buhar jeneratörü gibi buhar edesinde kullanılan sistemlerde sıklıkla kireç oluşumu sorunu yaşanmaktadır.
Kireç oluşumunun önüne geçebilmek için öncelikle iyi bir ön arıtma sistemi gereklidir.
Arıtma sisteminden kaçan sertlik unsurlarının tutulması ve korozyon işlergelerinin önüne geçilebilmesi için kimyasal şartlandırma programı uygulanmalıdır.
Şartlandırma yapılan suda; sertlik değeri ve diğer kimyasal değerler periyodik olarak kontrol edilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.
Sertlik kaçaklarının sonucunda buhar jeneratör sistemleri boru çapları daralmakta veya tıkanmaktadır. Tıkanma meydana gelmeden buhar jeneratöründe kimyasal yıkama işlemleri uygulanmalıdır.
Buhar Jeneratörü Sisteminde Kireç Oluşumunun Zararları Nelerdir?
Kireç tabakası iyi bir izolasyon görevi görür ve ısı transferi için iyi bir direnç yaratır. 1 mm kireç tabaksı, yapısına bağlı olarak yakıt masrafını %5-8 oranında arttırmaktadır.
Suyun içerisinde çözünmüş halde oksijen, karbondioksit gibi gazlar da bulunur Yüksek sıcaklıkta suyun içerisindeki bu gazlar sudan ayrışır ve ısı transfer yüzeylerinde biriken kireç içine hapsolur. Kireç tabakasının altında oksijen korozyonu ile delinmelere sebep olur.
Kireç tabakası tüm yüzeylerde homojen bir dağılım göstermez. Kimi yerlerde kalınlık örneğin 1 mm iken farklı bölgelerde 4 mm ‘ye çıkabilir. Bu durumda kazanın farklı bölgelerinde farklı ısı transfer katsayıları oluşacak ve farklı ısıl gerilmeler söz konusu olacaktır. Bu da serpantinde hızlı bir metal yorulmasına sebep olacak ve metal kristal yapısı bozulacaktır.
Aşırı derecede kireç tabakası oluşumu boru çapını küçültecek, su – buhar akışını olumsuz etkileyecek ve sonunda da tıkanma ile sonuçlanacaktır.
Buhar Jeneratörü Serpantininde Kimyasal Yıkama Nasıl Yapılmalıdır?
1. Jeneratör sisteminde bulunan tüm vanalar kapatılır.
2. Jeneratör sistemi ile yıkama tankı arasında sirkülasyon için hat bağlantıları gerçekleştirilir. Dönüş suyu yıkama tankına verilir.
3. Yıkama tankı içerisine 45 litre su alınır.
(%10 ‘luk bir kimyasal çözelti ile yıkama sürecine başlanır.)
4. Sirkülasyon pompası devreye alınır.
5. Sirkülasyon esnasında dozaj tankı üzerine 5 kg CAS SCALE EASY yavaş yavaş eklenir.
6. Dönüş suyunda KÖPÜRME-KİRLİLİK- DEBİ değişimleri gözlemlenir, pH değişimi pH kağıdı ile takip edilir. İhtiyaç durumunda CAS SCALE EASY eklenir.
7. Her 10 dk ‘da bir pH değeri takip edilir. pH değeri en düşük 2-3 değerlerinde tutulur, pH arttıkça CAS SCALE EASY ilave yapılır.
8. Kimyasal yıkama maksimum 4-6 saat sürdürülür.
9. Dönüş suyunda; köpürme durup, pH değeri 2-3 ‘de sabit olduğu zaman kimyasal yıkama süreci tamamlanır.
10. Kimyasal yıkama suyu drenaj edilir akabinde nötralizasyon işlemine geçilir.
11. Yıkama tankına 45 litre taze su ilave edilip sirkülasyona başlanır. Sirkülasyon suyuna 0,5 Kg CALK 111 eklenir. 15 dk. boyunca sirkülasyon sürdürülür.
12. Durulama sirkülasyon suyuna 0,5 Kg CALK 111 eklenerek sirkülasyon yapılır. Akabinde pH değeri 7-9 aralığına gelene kadar taze su ile besle-boşalt işlemi uygulanır.
Cemkimsan Kimya bünyesinde geliştirdiğimiz ve fabrikalarımızda ürettiğimiz bazı su şartlandırma ürünlerimiz;
CEFOPOL 1080; Çok fonksiyonlu kazan suyu şartlandırma kimyasalı.
CEMOLİN 1080; NSF onaylı gıda üretiminde kullanıma uygun buhar hattı korozyon önleyici.
CALK 111; Nötralizasyon kimyasalı.
CAS SCALE EASY; Soğutma sistemlerinde, buhar ve sıcak su kazanlarında, eşanjörlerde, evaparatörlerde ve hava kulelerinin deniz suyu tarafında oluşan kireç tabakasını ve mineral tortularının temizliğinde kullanılan asit bazlı üründür. Yoğun ve inatçı kireç tabakalarının temizliğinde kullanılır. Metal koruyucu inhibitörler içerir.
Resul AĞBULUT
Kimya Mühendisi
Su Şartlandırma Danışmanı
Kaynak:
Cemkimsan Kimya Ders Notları