Su soğutma kuleleri endüstriyel klima uygulamalarında, konfora yönelik klima uygulamalarında ve endüstride proseste kullanılan suyu soğutma amaçlı cihazlardır. Soğutma kulelerinin endüstride proses suyunu direkt veya endirekt soğutması genellikle yaygındır ve bazı durumlarda zaten çok daha fazla alternatifi olmayan bir soğutma yöntemidir. Bunun ile beraber klima uygulamalarında soğutma kuleleri seçilen soğutma sistemine bağlı olarak tercih edilen ve ya edilmeyen bir ekipman olabilmektedir.
Soğutma Kuleleri Nasıl Çalışır?
Karşı akışlı su soğutma kulelerinde, işletmeden gelen sıcak su, özel olarak imal edilmiş su dağıtım sistemi ve fıskiyeler yardımı ile kulenin tüm kesitine yukarıdan aşağı doğru homojen olarak püskürtülür. Püskürtülen su kütleleri, kule dolguları arasında süzülerek parçalanır. Dış ortamın nemine sahip hava, motor fan grubu yardımı ile dolgular üzerinden aşağıdan yukarıya doğru emilir. Dolgu soğutma yüzeyinde hava ile buluşan su, havaya ısı vererek soğur ve az bir kısmı buharlaşır. Soğuyan su kulenin soğuk su havuzunda toplanarak tekrar işletmeye gönderilir. Suyun buharlaşması sonucu nemi artan hava (doyma oranına yakın) kulenin en üstünde bulunan fan basıncından atmosfere atılır.
Soğutma Kule Çeşitleri:
Çalışma Prensibine Göre Soğutma Kulesi Çeşitleri
A) Karşı Akışlı Kuleler ( Counter Flow Towres); Su dolgular üzerinde yukarıdan aşağı süzülürken hava aşağıdan yukarı hareket eder. Günümüzde en çok tercih edilen kulelerdir.
Cebri çekişli kuleler (Induced draft towers); fanlar üsttedir. Hava, yandaki hava panjurlarından üstteki fan yardımıyla ukarı doğru çekilerek soğutma sağlanır.
Cebri itişli kuleler (forced draft towers); fanlar yanlardadır, hava fan yardımıyla alttan yukarı doğru itilerek soğutma sağlanır.
B) Çapraz Akışlı Kuleler ( Cross Flow Towers): Çapraz akışlı soğutma kulelerinde su dolgular
üzerinde yukarıdan aşağı inerken hava akımı yatay veya çaprazdır. Çapraz akışlı kulelerinde cebri itişli ve cebri çekişli olarak çeşitleri vardır.
Soğutma Tipine Göre Kule Çeşitleri:
A) Açık Çevrim Su Soğutma Kuleleri; açık çevirimlerde soğutma suyu doğrudan kule içerisindeki
dolgular üzerine püskürtülerek soğuma sağlanır. Bu tip kulelerde verimlilik daha yüksektir, su ortam ile temas ettiğinde suda kirlilik olması muhtemeldir.
B) Kapalı Çevrim Su soğutma kuleleri; kapalı tip kulelerde soğutma suyu kule içerisindeki metal
serpantinler (eşanjörler) içerisinde dolaşır. Eşanjör içerisindeki su, soğuk hava ve kulenin sirkülasyon suyu ile boru dış yüzeyinden dolayı olarak soğutulur. Bu tip kulelerde soğutma suyu ortam ile temas etmediğinden her zaman temiz kalır. Dolaylı soğutma kule verimliliğini düşürmektedir.
Soğutma Kulesi Kullanım Alanları
Soğutma kuleleri, birçok endüstriyel ve ticari uygulama için kullanılır.
Klima sistemleri: Soğutma kuleleri, büyük ticari binalar ve endüstriyel tesisler gibi yerlerde klima sistemlerinin soğutma işlemlerinde kullanılır.
Enerji santralleri: Büyük ölçekli enerji santralleri, kullanılan suyu soğutmak için soğutma kulelerine ihtiyaç duyar. Bu, enerji üretim sürecinde kullanılan suyun daha düşük sıcaklıklarda kalmasını sağlar.
Petrokimya tesisleri: Petrol ve gaz endüstrisi, birçok prosesinde sıcaklık kontrolü için soğutma kuleleri kullanılır.
Gıda işletme tesisleri: gıda işletme tesisleri, ürünlerin saklanması ve taşınması için düşük sıcaklıklara ihtiyaç duyar. Soğutma kuleleri, gıda işleme tesislerinde bu düşük sıcaklıkları sağlamak için kullanılabilir.
Plastik üretim tesisleri: Plastik üretim tesisleri, plastiklerin kalıplama ve şekillendirme işlemlerinde yüksek sıcaklıklara maruz kalır. Soğutma kuleleri, bu yüksek sıcaklıkların kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.
Cemkimsan Kimya bünyesinde geliştirdiğimiz ve fabrikalarımızda ürettiğimiz bazı su şartlandırma ürünlerimiz;
CK-229; Stabilize fosfat soğutma suyu şartlandırma kimyasalı.
CK-429; Tam organik soğutma suyu şartlandırma kimyasalı.
C BIOCIDE 886; Soğutma kuleleri için non-oxidising biyosit
CK-699; Soğutma kulelerinde pH düzenleyici.
CK-180; Soğutma suyu dispersantı.
Resul AĞBULUT
Kimya Mühendisi
Su Şartlandırma Danışmanı
Kaynak:
https://www.ttmd.org.tr/PdfDosyalari/Dergi-Eki-41-1-1.pdf
https://ensotek.com/bilgi-bankasi/su-sogutma-kulesi-nedir
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Su Elkitabı
Cemkimsan Kimya Ders Notları